Kronos, Yunan mitolojisinde zaman tanrısıdır ve baş tanrı Zeus'un babasıdır. Kronos miti taht mücadeleleri ile ünlüdür.
Kronos Genel Bilgiler
Kronos, Yunan Mitolojisinde zaman tanrısıdır.
Bir titan tanrıdır ve titanların lideridir.
Zeus'un babasıdır.
Altın Çağ'ın Kralı olarak da adlandırılmıştır.
Kronos (Khronos) antik yunancada kelime anlamı olarak zaman aralığı anlamına gelmekteydi. Benzer şekilde Kronos’un eşi tanrıça Rhea'nın isminin kelime anlamı da akıntı, nehir ya da akıp giden anlamındaydı. Zamanı simgelemekteydiler.
Roma'daki karşılığı Satürn'dür.
Yunan Mitolojisinde Kronos
Gökyüzünü simgeleyen Uranüs ve Ge’nin en küçük oğludur. Titanların lideri olan Kronos, mitolojide Rhea ile evlidir ve Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon ve Zeus’un babasıdır.
Kronos’un mitolojideki eşi Rhea’dır. Rhea Zeus’un annesidir. Kronos’un ayrıca Oceanus’un kızı Philyra ile birlikte olduğu. Bu birliktelikten ise yarı at yarı ilahi olan canavar Chiron doğduğundan bahsedilmiştir.
Kronos miti aile için taht mücadeleleri ile ünlüdür. Zeus’un liderliğindeki Olympos tanrılarından evvel Dünya’da hüküm süren Titanların lideridir. Babası Uranüs’ü devirip yönetimi devraldıktan sonra Dünya’ya egemen olmuştur. Ancak, kehanete göre Kronos da aynı şekilde kendi çocuklarından biri tarafından tahttan indirilecektir. Söz konusu kehaneti ise, Rhea tarafından gizlice Girit’e götürülüp orada büyütülen Zeus gerçekleştirecektir. Nitekim, Zeus büyüdükten sonra ise, kehanette belirtildiği gibi Kronos ve Titanlara karşı kardeşleri ile birlikte mücadeleye girişmiş ve on yıllık bir savaştan sonra Titanları mağlup ederek onları Tartarus’a kilitlemiştir.
Titanların mağlup edilmesinden sonra ise evrenin yönetimi Zeus önderliğindeki Olympos tanrılarına geçmiştir.
Türkiye'deki Kronos Tapınağı
Kronos yoğun olarak tapınım görmüş bir tanrı değildir. Bununla birlikte Pausanias Kronos'un ilk gökyüzü kralı olduğunu ve onuruna Olimpia'da bir tapınak inşa edildiğini söylemektedir. Ayrıca Atina'daki Zeus tapınağında bir Kronos ve Rhea tapınağı olduğundan bahsedilmektedir. Bunların haricinde Strabo, İberya'daki Yunan Kolonisi olan günümüzdeki ismiyle Cadiz şehrinde bir Kronos tapınağının varlığından bahsetmiştir. Ancak bilinen en meşhur Kronos tapınağı Muğla, Seydikemer ilçesinde bulunan Tlos antik kenti içerisinde yer almaktadır. Kent Akdağlar'ın zirvelerinden inen sarp kayalıkların arasında konumlanmış bir düzlükte bulunmakta olup Fethiye’nin de 42 km doğusundadır. Tapınak MS 2. Yüzyıla tarihlendirilmektedir.
Tlos Antik Kenti Kronos Tapınağı
Kronos ve Altın Çağ (Aetas Aurea)
Kronos’la özdeşleşmiş bir diğer önemli mit ise Altın Çağ kavramıdır.
Efsanelere göre, Kronos, insanın “Altın Çağı” olarak adlandırılan, refah, barış ve genel kolaylık zamanında hüküm süren ilk insan neslinin kralıydı. Bu dönemde “Altın” bir İnsan soyunun varlığından bahsedilirdi. Bu insanların tanrılar gibi yaşadığı, kalplerinde hüzün olmadan, uzak ve zahmet ve kederden uzak, tüm kötülüklerin ötesinde neşeli bir şekilde eğlendiklerinden bahsedilmektedir. Bu insanların tüm iyi şeylere sahip oldukları çünkü verimli toprağın onlara zorlanmamış bir şekilde bolluk içinde ve sınırsızca meyve verdiği; yeryüzünde pek çok iyi şeyle dolu toprakları üzerinde kolay ve huzurlu bir şekilde yaşadıkları anlatılmıştır.
Daha sonra Zeus yönetime geldiğinde ise, bu çağın sırasıyla önce Gümüş, ardından Bronz, Kahraman ve Demir nesilleri tarafından değiştirildiğini öğreniyoruz.
Burada bronz çağı - Torya Savaşı (Kahramanlık ya da Deniz Kavimleri Saldırıları) ve demir çağı olarak tarihi dönemler kronolojik olarak sanatsal bir dille anlatılmış olabilir...
Efsanelerde ayrıca Kronos'un zamanında hayvanların insan sesiyle konuştuğu ancak Zeus’un, insanların konuşma yeteneklerini hayvanlardan çaldığından ve bunu insan ırkına yönlendirdiğinden bahsedilmektedir.
Yine burada da hayvanların evcilleştirmesi kastediliyor olabilirr...
Nitekim, Yunan tarihçi Diodorus Siculus’un M.Ö. 1. Yüzyıldaki kaleminden, Kronos’un, Titanların en büyüğü olduğu için kral olduğundan ve onun yönetimindeki tüm insanların, vahşi bir yaşam tarzından medeni bir yaşama geçtiklerini öğreniyoruz.
Romalı şair Ovid’in, M.Ö. 1. Yüzyıla tarihlenen Metamorphoses şiirinde Altın Çağ (Aetas Aurea) için:
Burada da Altın Çağ’ın şehirleşme öncesi bir döneme denk düştüğü belirtilmektedir. Neolithic veyahut Yontma Taş Devri kastedilmekte.
Plato, Altın Çağ'ın mitini, bir filozof elit tarafından yönetilen ideal bir devletin tanımını yaparken kullanır. Buna göre uzun zamanlar hatta şehirler var olmadan önce... Kronos'un zamanında, en refah içinde bir hükümet ve yerleşim vardı... Platon, insanların o çağda ne kadar mutlu olduğunu, her şeyin bolluk içinde olduğunu ve kendi kendine yeten doğal bir şekilde var olan hayatı nasıl yaşadıklarını ve bu sebepten dolayı ne kadar mutlu olduğunu belirtmiştir.
Altın Çağ hkayesi, evcilleştirme, şehirleşme ve tarımın başlangıcı ya da metal kullanımları gibi ilginç konulara değinmektedir.
Bu açıdan Kronos miti insanların tarımla başlayıp şehirleşmeyle devam eden kültürel değişimlerinin konu alındığı en az 8000 yıllık bir sözlü geleneğin destansılaşmış şekli olabilir.
Kaynakça
Yunan ve Roma Biyografi ve Mitoloji Sözlüğü
Homer. Iliad.
Hesiod. Theogony.
Sappho, Fragment 207 (from Servius on Virgil) (trans. Campbell, Vol. Greek Lyric I)
COMMENTS