Mitolojide Harpia: Efsanelerin Korkutucu Kanatlı Yaratıkları

Harpia Kartalı, Yunan ve Roma mitolojisinde yarı insan yarı kuş formunda tasvir edilmiş efsanevi varlıklardır.

Mitolojide Harpia (Harpy)

Harpialar, Yunan ve Roma mitolojisinde yarı insan yarı kuş formunda tasvir edilmiş efsanevi varlıklardır.

Geçmişte Harpiaların rüzgâr ruhları olduğuna inanılmış ve genellikle fırtınaların kişileştirilmesi olarak kabul edilmişlerdir. Adları 'kapıcılar' veya 'hızlı soyguncular' anlamına gelmekteydi. Bu kötü ünü ise kurbanlarının yiyeceklerini çaldıkları için almaktaydılar.

Ayrıca insanları yakalayarak Tartarus'a götürdüklerine de inanılırdı. Onlar, acımasız, zalim ve şiddetli olarak tasvir edilirdi. Ayrıca kimi hikayelerde Harpiaların yemek çalmanın yanında, yemeğe bıraktıkları pis bir maddeyle, yiyecekleri kirletip yenmez hale getirdikleri de anlatılmıştır.

Harpiaların sayısı, Hesiod ve Apollodorus'a göre iki ya da üçtür; ancak isimleri tüm hikayelerde aynı değildir ve ayrıca genel olarak bilinen isimlerinin yanı sıra Aëllopos, Nicothoë, Ocythoë, Ocypode, Celaeno, Acholoë olarak da isimlendirilmişlerdir

Harpia Kartalları ayrıca, "Zeus'un av köpekleri" olarak da bilinmişlerdir.

Geç dönem yazarları ise, Harpiaları genellikle diğer mitolojik yeraltı canavarları arasında listelemiştir. Bunlar arasında Kentaur, Scylla, Briareus, Lernaean Hydra, Chimera, Gorgon ve Geryon gibi mitolojik varlıklar bulunmaktadır. Harpia kartallarının yaşam yeri olarak Bugünkü Yunanistan’ın güneybatısında yer alan Strofades adaları, Orcus'un girişi ve Girit'teki bir mağara gibi farklı yerler anlatılmıştır.

Harpiaların Sanatta Tasvirleri

Harpiaların sanat eserlerindeki tasvirleri çağlara göre farklılık göstermiştir…

Erken dönemde, Harpialar güzel saçlı ve kanatlı genç kızlar olarak hayal edilirdi; İsimleri Okypete ve Aello idi ve rüzgâr hızında uçarak esen rüzgarlar veya uçan kuşlarla yarışırlardı ve Iris'in kız kardeşleri olan Thaumas’ın kızlarıydılar.

MÖ 7 yüzyıllara tarihlenen eserlerde Harpialar kanatlı güzel kadınlar olarak tasvir edilmişlerdir.

MÖ 5.yy'dan itibaren ise Harpialar, kanatlı çirkin yaratıklar olarak tasvir edilmeye başlanmıştır, sonraki yazarlar ise onları daha da iğrenç varlıklar olarak betimlemiştir. Geç dönem tasvirlerde Harpialar genellikle kız başlı, aç kalmış yüzleri ve ellerinde uzun pençeleri olan kuşlar olarak tasvir edilmiştir. Roma ve Bizans yazarları, çirkinliklerini detaylı bir şekilde anlatmışlardır.

Örneğin Apollo'nun Pythia rahibesi, Harpiaların görünümlerini şu şekilde anlatır:

Bu adamın karşısında, tahtlarda oturan olağanüstü bir kadın grubu vardı. Hayır! Kadınlar değil, ben onları Gorgonlar olarak adlandırırım; ancak Gorgon formlarıyla da kıyaslayamam. Daha önce Phineus'un ziyafetini taşıyan bazı yaratıkları bir tabloda gördüm; ancak bunlar kanatsız görünüyor, siyah, tamamen iğrenç; tiksindirici nefesleriyle horluyorlar, gözlerinden nefretle damlıyorlar; giysileri, tanrı heykellerinin ya da insan evlerinin önüne uygun değil. Bu topluluğun kavmini hiç görmedim, yetiştikleri iddia edilen toprakları da görmedim.

Ovid ise öte yandan onları insan akbabaları olarak tanımlamıştır.

Virgilius ise Harpiaları şöyle tanımlamıştır:

Kuş bedenli, kız yüzlü varlıklar onlar; iğrenç dışkıları, elleri pençeler, yüzleri açlıkla solgun...

Hyginus'a göre, Harpialar tüylü, horoz başlı, kanatlı ve insan kolları olan, büyük pençelere sahip varlıklardı; göğüsleri ve karınları ise insan gibiydi.

Harpylerin Mitolojik Kökeni

Hyginus, Harpiaların annesinin Kral Agamemnon’un kızı olan Electra olduğunu söyler. Hesiod, onların Thaumas'ın çocukları ve Iris'in kız kardeşleri oldukları için nehir tanrısı Hydaspes ve Arke'nin kardeşleri olduğunu belirtmiştir.

Valerius'a göre ise bu yaratıkların babası Gaia ve Tartarus’un en genç oğlu olan Typhon’dur. Öte yandan Servius'un anlattığı başka bir versiyona göre ise Harpialar, Pontus ve Gaia’nın veya Poseidon'un kızlarıydı.

Harpy Kartalı ve Phineus

Harpialarla ilgili Mitolojideki en ünlü hikaye ise Phineus ile ilgili olanıdır.

Phineus, Argonotlara harpilerdan kurtulmaları durumunda rotaları hakkında talimat vereceğini söyledi. Boreas'ın oğulları Boreadlar, Harpiaları kovmayı başardılar. Eski bir kehanete göre, Harpiaların Boreadlar tarafından öldürülmesi gerekiyordu. Boreadlar ise onları yakalayamazlarsa kedndileri öleceklerdi. Harpialar kaçtı, ancak biri Tigris Nehri'ne düştü, bu nedenle nehir Harpys olarak adlandırıldı, diğeri Echinades'e ulaştı ve asla geri dönmedi, bu nedenle adalara Strophades denildi. Ancak yorgunluktan bitkin düşen ikinci Harpia, takipçisiyle aynı anda düştü ve Phineus'a daha fazla rahatsızlık vermemeye söz verdikleri için, yaşamları ellerinden alınmadı. Diğer kaynaklara göre, İris veya Hermes Boreadlar’a, Harpiaları serbest bırakma emri verdi. Phineus'un daha fazla rahatsız edilmeyeceğini vaat ederek Minoan Girit'teki mağaralarına" geri döndüler. Yardımları için minnettar olan Phineus, Argonotlara bunun karşılığında aralarından geçmek isteyenlere izin vermeyen mitolojik kayalıklar olan Symplegades'i nasıl geçeceklerini anlattı.

Satala

Yarı zamanlı yazar ve araştırmacı, arkeoloji alanında yüksek lisans derecesine sahiptir.

Pandora

Pan

Helios

Satir

Rhea