Satirler, Yunan mitolojisinde, Dionysus'un tapınağıyla sıkı bir şekilde bağlantılı mitolojik varlıklardır.
Satirler Kimdir
Satirler, Yunan mitolojisinde, Dionysus'un tapınağıyla sıkı bir şekilde bağlantılı mitolojik varlıklardır. Tarih boyunca hedonizm, tembellik, şarap, dans ve müzikle sembolize edilmişlerdir. Sanat eserlerinde de çoğunlukla ellerinde şarap kupası ile görünürler. İnsanın ilkel iç güdülerinin temsili olarak tanımlanırlardı… Nitekim yunanlılar gibi, Nietzsche de Satirleri insanların en temel ve hayvansal içgüdülerine indirgenmiş olarak tanımlamıştır.
Satirlerin Mitolojideki Kökeni
Kökenlerinin oldukça erken dönemlere gittiğine dair teoriler vardır…Hint, Kelt ve Germen efsaneleri ya da Orta Doğu ile bağının olduğuna dair de çok sayıda farklı görüş mevcuttur…
Fakat Satir kültü, en ünlü dönemlerini Yunan, Helen ve Roma kültürlerinde ve sonrasında Rönesans ve Yakın Çağ’da yaşamıştır. Her bir çağ ile birlikte satirlerin fiziksel ve karakter özelliklerinde de değişiklikler yaşanmıştır.
Satirlerle ilgili en eski kaynaklar Hesiod’a aittir. Hafıza tazelemek açısından belirtelim, Homeros milattan önce 9. Yüzyılda, Hesiod ise MÖ 8. Yüzyılda yaşamıştır… Yunan Mitoloji ile ilgili bilinen en eski kaynaklar bu iki isme aittir…
Homeros eserlerinde Satirlerden bahsetmemiştir. Hesiod ise onlaru çoğul olarak tanımlamış ve satirlerin işe yaramaz ve çalışmaya uygun olmayan bir ırk olmadığını söylemiştir...
Klasik Yunan sanatında satirler genellikle; at kulağına sahip, kuyruklu, yarı insan yarı at bir varlık olarak tasvir edilmişlerdir. Dönemin betimlemelerinde, iki ayak üzerinde, insanlar gibi dik yürüdükleri görülür. Sık sakallı ve keldirler. Hayvanı andıran bir yüz ve kulaklar ile basık ve yukarı kalkık bir burun çizimlerde öne çıkan diğer özellikleridir. Antik sanatta hem vazo resimlerinde hem de heykellerde, satirler genellikle insan bacakları ve ayakları ile temsil edilmişlerdir.
Zamanla, satirlerin tasvrileri giderek daha çok insanlaşmaya başlamıştır. En yaygın tasvirlerde, satirler genellikle şarap içerken, dans ederken, flüt çalarlarken, su perilerini su perilerini kovalarlarken veya Dionysus'la birlikte tasvir edilmişlerdir.
Bununla birlikte yine antik dönemde başka satir yorumlamaları da mevcuttu. Yaşlı bir satir olan Silenus'un, Dionysus'un Nysa Dağı'ndaki eğitmeni olduğuna ve insanlara yararlı olabilecek bilgelikleri olduğuna inanılırdı. Sokrates’in fiziksel görünüşü bilhassa yüz hatları satirlere benzetilerdi ve bu da bilgelik ile bağdaştırılırdı. Herodot ise Kral Midas'ın Silenus’u esir alıp ondan tavsiye aldığını anlatmıştır. Kral Midas, Yunan Mitolojisinin vazgeçilmez bir parçasıydı.
Sanat Eserlerinde Satir Tasviri
Helenistik Dönem Satir Tasvirleri
Helenistik Dönemde Satir ve Pans'ın tasvirleri zamanla birbirine karışmıştır. Pan, keçi bacakları ve boynuzlarıyla tasvir edilen bir tanrıydı ve satirler de bu özellikleri almıştı.
Roma Dönemi Satir Tasvirleri
Romalılar, satirleri kendi doğa ruhları olan faunlarla özdeşleştirmişlerdir. Faunlar, Yunanlıların sarhoş ve gürültülü satirlerinden ziyade genellikle "çekingen, orman yaratıkları" olarak görülüyordu. Klasik Yunan satirlerinin aksine, faunlar açıkça keçi benzeriydiler.
Geç Antik Dönem Satir Tasvirleri
Geç Antik Çağ'dan itibaren, Hristiyan yazarlar satir ve faunları karanlık, kötü ve şeytani olarak tasvir etmeye başlamışlardır. Yine bu dönemde satirler vahşi insanlar olarak da tasvir edilmişlerdir.
Rönesans Dönem, Satir Tasvirleri
Rönesans döneminde, satirler Avrupa sanat eserlerinde yeniden ortaya çıkmaya başladı. Michelangelo'nun Baküs (1497) heykelinin tabanında keçi bacaklı bir satir görünmektedir. Heykelin orijinali, Museo Nazionale del Bargello, Floransa’dadır.
Rönesans dönemindeki bir diğer satir tasviri de satirlerin vahşi adamlarla ilişkili olan versiyonu üzerinedir. Satirler bu tasvirlerde genellikle aileleriyle birlikte ormanda görece sakin bir yaşam sürmektedirler. En ünlü içsel satir temsili, Albrecht Dürer'in 1505 tarihli The “Satyr's Family” adlı gravürüdür. Eser The Metropolitan Museum of Art’tadır.
En ünlü Satir heykeli ise Atina'daki Praxiteles'in Satiri olarak kabul edilmektedir.
Kaynak: Yunan ve Roma Biyografi ve Mitoloji Sözlüğü.
COMMENTS