Antik Yunan Mitolojisi Tanrıları

Yunan tanrı ve tanrıçaları birbirleri ile akrabalık ilişkisi olan üç farklı nesle ayrılmaktadır. Bunlar İlksel Tanrılar, Titanlar ve Olimposlulardır.

Yunan Tanrıları Kimdir?

Yunan Tanrıları, Yunan Mitolojisinin temelini oluşturan Tanrı ve Tanrıça grubudur. En çok bilinen Yunan Tanrıları 12 Olimpos tanrısı olan Zeus, Hera, Poseidon, Demeter, Athena, Ares, Afrodit, Apollon, Artemis, Hephaestus, Hermes ve Dionysus’dur. Ancak Yunan Mitolojisinde var olmuş tanrı ve tanrıça sayısı aslında bu sayının çok üzerindedir. Antik Yunan inanışının temelini oluşturan bu insanüstü güçlere sahip tanrı ve tanrıçalar birbirleri ile akrabalık ilişkisi olan üç farklı nesle ayrılmaktadır. Bunlar İlksel Tanrılar, Titanlar ve Olimpos Tanrılarıdır.

İlksel Tanrılar

İlksel Tanrı	Özelliği	Roma Karşılığı
Aether	Hava	Ether
Ananke	Zorunluluk	Necessitas
Chaos	Boşluk	Chaos
Erebus	Karanlık	Erebus
Eros	Aşk	Amor
Gaia	Toprak	Tellus
Hemera	Gün	Dies
Nyx	Gece	Nox
Ourea	Dağlar	Montes
Phanes	Yaratıcı	Phanes
Pontus	Deniz	Pontus
Tartarus	Yeraltı	Tartarus
Uranüs	Gökyüzü	Caelus

 

İlk nesil olan İlksel Tanrılar mitolojiye göre ilk var olan tanrılardır. Bunlar:

 

Aether

Aether, Hesiod'a göre, aydınlık üst gökyüzünün kişileştirmesidir. Erebus ve Nyx'in oğludur ve Hemera (Gün) kardeşidir. 

 

Ananke

Ananke, zorunluluk, zorlama ve kaçınılmazlık tanrıçasıdır.

 

Kaos (Chaos)

Hesiod'un yaratılış efsanesine göre, Kaos var olmuş ilk varlık olarak öne çıkar. Kaos hem bir tanrısal varlık hem de bir kavram olarak görülür; bazı kaynaklar, Kaos'u Cennet ile Yer arasındaki boşluk olarak değerlendirir. Bazı açıklamalarda Kaos'un Eros ve Nyx ile birlikte var olduğu belirtilirken, diğerlerinde Kaos'un evrende tek başına bulunan ilk şey olduğu ifade edilir. Bazı hikayelerde Kaos, Tartaros'un altında var olan bir şey olarak tasvir edilir. Kaos, Gece ve Karanlığın ebeveyni olarak kabul edilir.

 

Erebos

Erebos, karanlığın kişileştirmesidir. Hesiod'un Teogoni eserine göre, Erebos, Kaos'un soyundan gelir ve Nyx (Gece) ile olan ilişkisinden Aether ve Hemera'nın (Gündüz) babasıdır.

 

Eros

Yunan mitolojisinde aşk tanrısı Eros, bazen ebeveynsiz ortaya çıkan ilksel varlıklardan biri olarak kabul edilir. Hesiod'un anlatısına göre Eros, "ölümsüz tanrılar arasında en güzel olanı" ve tüm tanrıların ve insanların zihnini etkileyen biridir.

 

Gaia

Hesiod'un tanrı yaratım mitine göre, Gaia, Kaos'tan hemen sonra oluşturulan ikinci varlıktır. Önce Gökyüzü'nü, ilerleyen zamanlarda Deniz'i ve yüksek Dağları doğurur. Gaia, bir ana tanrıça figürü olarak kabul edilir ve tüm tanrıların annesi olarak görülür, aynı zamanda onların var olduğu temel zemin olarak da nitelendirilir. Gaia, Roma tanrıçası Tellus/Terra'ya denk gelir.

 

Hemera

Hemera, günün kişileştirmesidir. Hesiod'a göre, Erebus (Karanlık) ile Nyx (Gece) 'in kızıdır ve Aether'in kız kardeşidir.

 

Nyx (Gece)

Hesiod'un Theogony'nin çeşitli versiyonlarında, Nyx siyah kanatlarla tasvir edilmiş ve Erebus'a bıraktığı bir yumurtadan Aşk'ın türediği söylenmiştir. Nyx'in ikamet ettiği yer, Chaos ve Tartarus'un kesiştiği bir yerle ilişkilidir. Nyx, Tartarus'ta Gündüz ile evi paylaşır, ancak asla aynı anda bulunmazlar. Nyx'in çocukları genellikle soyut kavramları temsil eder, özel kimlikleri kaynaklara göre değişir.

 

Ourea

Yunanca mitolojisinde, Ourea'lar Gaia'dan türeyen varlıklardır. .

 

Phanes

Antik Yunan mitolojisinde, ışık ve iyiliğin tanrısı olarak bilinen Phanes evrenin doğuşunu temsil eden bir varlıktır. Phanes'in ismi, "ışık getirmek" veya "parlamak" anlamlarını içerir. Phanes, derinliklerden çıkarak evrenin ortaya çıkmasına öncülük eden ilk doğan tanrılardan biridir.

 

Pontus

Pontus, Yunancada "Deniz" anlamına gelen bir kelimedir, Önceden Olimpos tanrıları arasında yer alan antik bir deniz tanrısıydı. Pontus, Gaia'nın oğlu olup babası belirtilmemiştir, bu da onu mitolojik hikayeler içinde dikkat çekici kılan bir özelliktir. Deniz tanrısı olarak deniz dünyasının temel güçlerini simgeler.

 

Tartarus

Tartarus, Hesiod'a göre hem bir ilksel tanrı hem de Titanların hapsedildiği geniş bir uçurumu temsil eder. Derin bir uçurum olarak tanımlanan Tartarus'ın dibine inmesi Titanların dokuz gününü almıştır. Tartarus sadece bir hapishane yeri değil, aynı zamanda Gündüz, Gece, Uyku ve Ölüm gibi varlıkların da ikamet ettiği bir yerdir. Bazı tasvirler Tartarus'u "sisli karanlık" olarak tanımlar.

 

Uranüs

Yunan mitolojisinde gökyüzünün kişileştirmesi olarak kabul edilen Uranüs, Antik Yunan öncül tanrılarından biridir. Hesiod'a göre Uranüs, Gaia'nın eşi olup, birlikte ilk Titan neslini meydana getirmişlerdir. Bu mitolojik hikâye, Uranüs’ün gökyüzü ve yeryüzü ile olan ilişkisini vurgulayarak, onu kozmik düzenin temel bir gücü olarak gösterir.

Titanlar Kimdir?

Titanlar; İlksel tanrılar olan Uranüs ve Gaia’nın çocukları ve Dünyanın Olimpos tanrılarından önceki yöneticileridir. En önemli Titan tanrıları, on iki Uranit titanıdır. Bunlar Kronos, Okeanos, Iapetus, Hyperion, Crius, Coeus, Rhea, Tethys, Theia, Phoebe, Themis ve Mnemosyne'dir. Bu titanları dört tane olan Iapetionitten Titanları izlemektedir. Bu grup da Atlas, Prometheus, Epimetheus ve Menoetius oluşmaktadır. Titanların dişilerine ise Titanoid denmekteydi. 

Uranit Titanlar

Titan	Özelliği	Roma Karşılığı
Coeus	Zeka	Coeus
Crius	-	Crius
Kronos	Gökyüzü	Satürn
Hyperion	Güneş	Hyperion
Iapetus	İnsanlığın atası	Iapetus
Mnemosyne	Hafıza	Moneta
Oceanus	Okeanos Nehri	Oceanus
Phoebe	Parlaklık	Phoebe
Rhea	Doğurganlık	Ops
Themis	Adalet	Themis
Thetis	Su kaynağı	Thetis
Theia	Parlaklık	Thea

Iapetionit Titanlar

Titan	Özelliği	Roma Karşılığı
Atlas	Dayanıklılık-Cesaret	Atlas
Epimetheus	Sonradan Düşünme	Epimetheus
Menoetius	Fevrilik	Menoetius
Prometheus	Öngörü	Prometheus

Olimpos Tanrıları

Tanrı	Özelliği	Roma Karşılığı
Afrodit	Güzellik	Venüs
Apollon	Kehanet	Apollon
Ares	Savaş	Mars
Artemis	Avcılık	Diana
Athena	Bilgelik	Minerva
Demeter	Tarım	Ceres
Dionysus	Şarap	Baküs
Hephaestus	Zanaat	Vulcan
Hera	Evlilik	Juno
Hermes	Ticaret	Mercury
Poseidon	Deniz	Neptune
Zeus	Gökyüzü	Jupiter

 

Olimpos Tanrıları Kimdir?

Olimpos Tanrıları; Titanların çocukları olup son nesil tanrı & tanrıça grubunu oluşturmaktadırlar. Liderleri Zeus olan bu grubun diğer üyeleri ise Hera, Poseidon, Demeter, Athena, Ares, Afrodit, Apollon, Artemis, Hephaestus, Hermes ve Dionysus’dur. Zeus, mitolojide Titanların lideri olan Kronos'un oğludur.

 

Antik yunan mitolojisinin tanrı ve tanrıçaları bugün önemli birer kültür mirası olarak kabul edilmektedir. Antik Yunanlıların dini inanış ve ritüelleri sadece Yunanistan anakarası ile sınırlı kalmamış, MÖ 1000’li yıllardan itibaren Anadolu’nun batı kıyılarının yanı sıra İtalya, Sicilya ve Kuzey Afrika gibi kolonileştirdikleri bölgelere de yayılmıştır. Erken İtalyan dinlerinin şekillenmesini sağlayan bu gelişmeler daha sonraki dönemlerde ortaya çıkacak olan Roma dininin de temellerini atmıştır.